جلگه چیست و چطور تشکیل می شود؟ چرا جلگه ها حاصلخیزند و بهترین گزینه برای کشاورزی می باشند؟ چرا جلگه ها پر تراکم هستند؟ در ادامه تمام این موارد را توضیح خواهیم داد.

جلگه چیست؟

جلگه از کلمه لاتین planum به معنای “زمین همسطح” گرفته شده است. جلگه ها بخش های وسیع و همواری از زمین هستند که ارتفاع آنها از سطح ​​دریا بیشتر از ۲۰۰ متر نیست. معمولاً جلگه ها بسیار حاصلخیز هستند، بنابراین این جلگه ها دارای جمعیت بسیار متراکمی هستند.

در جغرافیا، جلگه یک خشکی مسطح و وسیع است که معمولاً از نظر ارتفاع تغییر چندانی نمی کند. جلگه یا دشت ها در امتداد دره ها یا در آستانه کوه ها، به صورت جلگه های ساحلی و فلات ها یا ارتفاعات به وجود می آیند.

چرا جلگه ها حاصلخیزند؟

جلگه ها چگونه برای ما مفید هستند؟ جلگه ها برای انسان و کره زمین مفید و کاربردی هستند زیرا به دلیل شکل مسطح خود، برای کشاورزی مناسب هستند. همچنین، راه اندازی و توسعه وسایل حمل و نقل و ارتباطات در جلگه ها آسان تر است.

جلگه‌ها پهنه‌های وسیع و تقریباً همسطحی از زمین هستند که ارتفاع زیادی از سطح زمین ندارند. جلگه ها عموماً پایین تر از زمین های اطراف خود هستند و ممکن است در امتداد ساحل یا داخل دریا پیدا شوند. جلگه‌های ساحلی معمولاً از سطح دریا بالا می‌آیند تا زمانی که به شکل زمین‌های بلندتری مانند کوه‌ها یا فلات‌ها دیده شوند.

جلگه ها یکی از اشکال اصلی زمین یا انواع خشکی روی زمین هستند و بیش از یک سوم مساحت زمین را در بر می گیرند و در هر قاره ای وجود دارند.

انواع جلگه

بسیاری از جلگه‌ها، مانند جلگه‌های بزرگ که در بیشتر مناطق مرکزی آمریکای شمالی امتداد دارند، علفزار یا چمنزار هستند و در آن پوشش گیاهی چمن وجود دارد. در مناطق کم باران و برف، علف های کوتاه رشد می کنند و در مناطقی که باران و برف بیشتری می بارد، علف های بلند می توانند تا ۱٫۵ متر ارتفاع داشته باشند. با این حال، بیشتر چمنزارهای بلند ، شخم زده شده اند و اکنون به صورت زمین کشاورزی بکار گرفته شده اند.

در آسیا و اروپای شرقی به علفزارهای معتدل استپ می گویند. استپ ها معمولاً باران کافی برای رشد علف های بلند و درختان دریافت نمی کنند.

علفزارهای گرمسیری ساوانا نامیده می شوند، ساواناها در مکان هایی وجود دارند که در طول سال گرم هستند. آنها اغلب درختان پراکنده دارند و مانند جلگه های سرنگتی در سراسر آفریقای مرکزی گسترده شده اند. آنها همچنین در استرالیا، آمریکای جنوبی و جنوب آمریکای شمالی یافت می شوند.

همه جلگه ها علفزار نیستند و برخی از آنها مانند جلگه تاباسکو مکزیک، جنگلی هستند. جلگه های جنگلی دارای انواع مختلفی از درختان و سایر پوشش های گیاهی هستند.

همچنین کویرها هم می توانند جلگه باشند. بخش‌هایی از ” صحرا” ، بیابانی بزرگ در شمال آفریقا، جلگه‌هایی وسیع هستند.

در قطب شمال در بخش هایی که زمین یخ زده است، جلگه های آن بخش را تاندرا می نامند. با وجود سرما، گیاهان زیادی از جمله بوته ها و خزه ها در آنجا زنده می مانند و رشد می کنند.

جلگه چطور تشکیل می شود؟

جلگه ها به روش های مختلف تشکیل می شوند. برخی از جلگه ها در اثر فرسایش یخ و آب یا فرسایش خاک و سنگ در زمین های مرتفع شکل می گیرند. آب و یخ، تکه‌های خاک و سنگ و مواد دیگری که رسوب نامیده می‌شود را به سمت پایین تپه‌ها حمل می‌کنند تا در جاهای دیگر رسوب کنند. همانطور که لایه به لایه این رسوب گذاشته می شود، جلگه هایی تشکیل می شود.

فعالیت های آتشفشانی نیز می تواند جلگه ها را تشکیل دهد که به آن جلگه گدازه گفته می شود. زمین در یک جلگه گدازه اغلب بسیار تیره تر از خاک اطراف است و زمین تیره، حاصل گدازه هایی است که عمدتاً یک کانی تیره رنگ به نام بازالت دارند و در طی میلیون ها سال به ذرات ریز تجزیه می شود.

حرکت رودخانه ها گاهی جلگه ها را تشکیل می دهد. رودخانه های زیادی از میان دره ها می گذرند. همانطور که رودخانه ها از این یک طرف به سمت دیگر حرکت می کنند، به تدریج دره را فرسایش می دهند و جلگه های وسیعی را ایجاد می کنند. با طغیان رودخانه، از ساحل خود سرریز می شوند و سیل، گِل و ماسه و سایر رسوبات را بر روی زمین منتقل می کند. پس از خروج آب، این رسوبات روی زمین باقی می ماند. اگر رودخانه ای مکرراً طغیان کند، به مرور زمان این رسوب در یک جلگه سیلابی جمع می شود. جلگه های سیلابی اغلب غنی از مواد مغذی هستند و زمین های کشاورزی حاصلخیز را ایجاد می کنند. جلگه سیلابی اطراف رودخانه نیل آفریقا به تمدن مصر کمک کرده است.

جلگه های آبرفتی در پایه کوه ها تشکیل می شود. آب حامل رسوب به سمت پایین جریان می یابد تا زمانی که به زمین مسطح برخورد کند. در آنجا پخش می شود و رسوب ایجاد می شود. رودخانه هوانگ هه در چین یک جلگه آبرفتی ایجاد کرده است که حدود ۴۰۹۵۰۰ کیلومتر مربع را پوشش می دهد. از آنجایی که بیشتر رسوباتی که این رودخانه حمل می کند به رنگ زرد است، به آن رودخانه زرد نیز می گویند.

جلگه های پرتگاهی در کف اقیانوس یافت می شوند. این جلگه ها ۵۰۰۰ تا ۷۰۰۰ متر زیر سطح دریا قرار دارند، بنابراین دانشمندان برای مطالعه آنها کار سختی در پیش دارند. اما دانشمندان می گویند جلگه های پرتگاهی از حاصلخیزترین و هموارترین مکان های روی زمین هستند.